Kombinationswirkung der beiden Pflanzenschutzmittel Karate Zeon und Callisto in aquatischen Modellökosystemen

Bis heute liegt das Augenmerk der aquatischen Risikobewertung von Pflanzenschutzmitteln (PSM) auf der Evaluierung und Regulierung einzelner aktiver Substanzen. Verbindliche Richtlinien für PSM-Mischungen fehlen bislang. Dieser Diskrepanz widmet sich die vorliegende Studie. Um aus der Kenntnis der To...

Author: Christmann, Rabea
Further contributors: Ebke, Klaus-Peter (Thesis advisor)
Division/Institute:FB 14: Geowissenschaften
Document types:Doctoral thesis
Media types:Text
Publication date:2015
Date of publication on miami:25.02.2015
Modification date:27.07.2015
Edition statement:[Electronic ed.]
Subjects:aquatischer Mesokosmos; Pflanzenschutzmittel; Kombinationswirkung; Herbizid; Insektizid aquatic mesocosm; plant protection products; pesticide-mixtures; herbicide; insecticide
DDC Subject:550: Geowissenschaften, Geologie
License:InC 1.0
Language:German
Format:PDF document
URN:urn:nbn:de:hbz:6-20349461393
Permalink:https://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:hbz:6-20349461393
Digital documents:diss_christmann_rabea.pdf
Table of contents:
  • Zusammenfassung .................................................................................................................. III
  • Abstract .................................................................................................................................... V
  • 1 Einleitung .......................................................................................................................... 1
  • 1.1 Pflanzenschutzmittel-Zulassung .................................................................................. 2
  • 1.2 Problematik Mischungstoxizität .................................................................................. 4
  • 1.3 Testsubstanzen ............................................................................................................. 7
  • 1.3.1 Insektizid – Karate® Zeon .................................................................................... 7
  • 1.3.2 Herbizid – Callisto® ........................................................................................... 10
  • 1.4 Zielsetzung ................................................................................................................. 12
  • 2 Material und Methoden ................................................................................................. 14
  • 2.1 Versuchsdesign .......................................................................................................... 14
  • 2.1.1 Testsysteme ........................................................................................................ 14
  • 2.1.2 Applikation der Testsubstanzen ......................................................................... 17
  • 2.2 Analytik ..................................................................................................................... 20
  • 2.3 Erhebung der ökologischen Daten ............................................................................. 21
  • 2.3.1 Probennahme ...................................................................................................... 21
  • 2.3.2 Entnahme der Wassersäulen ............................................................................... 23
  • 2.3.3 Physikalische Parameter ..................................................................................... 24
  • 2.3.4 Chemische Parameter ......................................................................................... 24
  • 2.3.5 Biologische Parameter ........................................................................................ 25
  • 2.4 Aufbereitung der Daten ............................................................................................. 28
  • 2.5 Statistische Auswertung ............................................................................................ 28
  • 2.5.1 Mittelwerte ......................................................................................................... 28
  • 2.5.2 Datentransformation ........................................................................................... 28
  • 2.5.3 Univariate Statistik ............................................................................................. 29
  • 2.5.4 Multivariate Statistik .......................................................................................... 32
  • 2.5.5 Effektbeurteilung ................................................................................................ 35
  • 2.5.6 Ableitung einer Regulatory Acceptable Concentration (RAC) .......................... 36
  • 3 Ergebnisse ....................................................................................................................... 38
  • 3.1 Mesokosmos I – Einzelbelastung Karate® Zeon ....................................................... 38
  • 3.1.1 Wasserqualität (physikalische und chemische Parameter) (I) ............................ 38
  • 3.1.2 Makroinvertebraten (I) ....................................................................................... 38
  • 3.1.3 Zooplankton (I) .................................................................................................. 53
  • 3.2 Mesokosmos II – Kombinationsbelastung bei zeitgleicher Applikation ................... 69
  • 3.2.1 Analytik (II) ........................................................................................................ 69
  • 3.2.2 Physikalische Parameter (II) .............................................................................. 70
  • 3.2.3 Chemische Parameter (II) ................................................................................... 77
  • 3.2.4 Makroinvertebraten (II) ...................................................................................... 80
  • 3.2.5 Zooplankton (II) ................................................................................................. 97
  • 3.2.6 Makrophyten (II) .............................................................................................. 110
  • 3.2.7 Phytoplankton (II) ............................................................................................ 111
  • 3.3 Mesokosmos III – Kombinationsbelastung bei versetzter Applikation ................... 122
  • 3.3.1 Physikalische Parameter (III) ........................................................................... 122
  • 3.3.2 Chemische Parameter (III) ............................................................................... 130
  • 3.3.3 Makroinvertebraten (III) .................................................................................. 135
  • 3.3.4 Zooplankton (III) .............................................................................................. 150
  • 3.4 Tabellarische Zusammenfassung der Ergebnisse .................................................... 171
  • 4 Diskussion ..................................................................................................................... 174
  • 4.1 Mesokosmos I – Einzelbelastung Karate® Zeon ..................................................... 174
  • 4.1.1 Bewertung der Ergebnisse (I) ........................................................................... 174
  • 4.1.2 Risikomanagement (I) ........................................................................................... 180
  • 4.2 Mesokosmos II – Kombinationsbelastung bei zeitgleicher Applikation ................. 181
  • 4.2.1 Bewertung der Ergebnisse (II) ......................................................................... 181
  • 4.2.2 Risikomanagement (II) ..................................................................................... 189
  • 4.3 Mesokosmos III – Kombinationsbelastung bei versetzter Applikation ................... 190
  • 4.3.1 Bewertung der Ergebnisse (III) ........................................................................ 190
  • 4.3.2 Risikomanagement (III) ................................................................................... 194
  • 4.4 Extrapolation der Effekte der Einzelsubstanzen auf Kombinationseffekte ................. 196
  • 4.5 zeitgleiche vs. versetzte Kombinationsbelastung ......................................................... 198
  • 5 Fazit ............................................................................................................................... 200
  • Danksagung ............................................................................................................................ 202
  • Quellen ................................................................................................................................... 203.